بررسی فرایند آپوپتوزیس در طحال و بورس فابریسیوس جوجه های آلوده به ویروس گامبور و با استفاده از تکنیک میکروسکوپ الکترونی

بیماری گامبور یکی از بیماری های مهم صنعت طیور جهان وایران می باشد بطوریکه با واگیری بالا ،تلفات ، رشد ضعیف ، تضعیف سیستم ایمنی که در جوجه ها بویژه در سنین 6-3 هفته ایجاد می کند ،باعث خسارات اقتصادی فراوانی می گردد. ضایعات هیستوپاتولوژیک که در بورس ، طحال و سایر اندامهای لنفاوی ایجاد می گردد جدای از تکروز لمفوسیتها بویژه لمفوسیتهای b، آپوپتوز نیز در تخریب لمفوسیتهای آلوده به ویروس و سلولهای پیرامونی و تخلیه لمفوسیتی در بورس و طحال نقش مهمی دارد. هدف از انجام این مطالعه بررسی رخداد فرایند آپوپتوزیس در سلولهای لمفوسیتی بورس و طحال میباشد برای انجام این کار 50 جوجه 28 روزه spf انتخاب و به دو گروه 25 تایی کنترل و آزمایش در دو اتاق جداگانه تقسیم بندی شدند. گروه آزمایش با ویروس سویه 499 ایران (ir499) که ازنوع vvibdv است از راه دهانی و به شکل تجربی آلوده شدند و در گروه کنترل از سرم فیزیولوژی استفاده گردید. در روز چهارم بعد از عفونت ، با بالا رفتن تلفات در گروه آزمایش ، تمام جوجه های هر دو گروه کالبد گشایی ، طحال و بورس آنها برداشت و برای مطالعه میکروسکوپ نوری و الکترونی آماده شدند. در مطالعه میکروسکوپ نوری با شمارش تعداد سلولهای آپوپتوتیک در هر دو گروه مشخص گردید که اختلاف آماری بین این دو گروه وجود دارد (p=0/000) و در بررسی میکروسکوپ الکترونی  در گروه آزمایش سلولهای لمفوسیتی آپوپتوتیک با فراگمانتاسیون و متراکم شدن کروماتین و تجمع در زیر غشاء هسته و در بعضی موارد تجمع هلالی آن در زیر غشاء مشخص بوده در حالیکه در گروه کنترل هیچ نشانه ای  از آپوپتوز وجود نداشت. بطور کلی پدیده آپوپتوز بواسطه اتصال ویروس به گیرنده های igm+ سطح لمفوسیتهای b  و وادار کردن سلولهابه ترشح بعضی از سیتوکینها ایجاد می گردد.بطور کلی این پدیده به پروتئین های vp2 و (ns) 17kd برمی گردد. با توجه به معنی دار بودن تعداد سلولهای آپوپتوتیک در جوجه های  گروه آزمایش و مشاهده تغییرات شدید لمفوسیتهای b در اثر آپوپتوز در این مطالعه و نیز مطالعات قبلی که در این زمینه صورت گرفته ، می توان نتیجه گرفت که ویروس گامبور و اثر تخریبی و تضعیف سیستم ایمنی خود را نه تنها با نکروز بلکه با القاء آپوپتوز نیز انجام می دهد.